Spanje en Portugal zijn niet aangesloten op de pijpleidingen die Noord-Europa van goedkope Russische olie en gas voorzagen. Zij hebben hun eigen bronnen ontwikkeld, en dat werpt nu zijn vruchten af.

Het is belangrijk te beseffen dat Portugal en Spanje al jaren voordat Poetin olie en gas afsloot, beseften dat de toekomst lag in de ontwikkeling en het gebruik van zonne-energie, waterkracht en windenergie. De vooruitziende blik van beide regeringen geeft hen nu een onafhankelijkheid waar Noord-Europa alleen maar van kan dromen. Het grootste deel van Noord-Europa leek blij te zijn met de goedkope olie en het gas uit Rusland, zonder er ooit bij stil te staan dat dit een probleem zou kunnen worden. In de loop der jaren is er veelvuldig voor gewaarschuwd dat deze afhankelijkheid tot "problemen" zou kunnen leiden, maar de regeringen luisterden niet. Portugal en Spanje wel.

Portugal heeft het antwoord
De New York Times publiceerde onlangs een artikel, "Portugal zou een antwoord kunnen bieden voor een Europa dat gevangen zit in Russisch gas". Verder stond er: "Portugal en Spanje behoorden tot de eerste Europese landen die het soort verwerkingsterminals bouwden dat nodig is om scheepsladingen aardgas in vloeibare vorm aan te nemen en het weer om te zetten in damp die via pijpleidingen naar huizen en bedrijven kan worden geleid.

Dit was niet de goedkoopste optie die beschikbaar was, maar zij heeft ons goed gediend en nu worstelt Noord-Europa om manieren te vinden om niet afhankelijk te zijn van Rusland, nog meer nu de Nord-pijpleiding volledig is afgesneden. Portugal stelt al enige tijd voor om een pijpleiding aan te leggen vanuit het zuiden naar landen als Frankrijk en Duitsland. Het werd belachelijk gemaakt als onpraktisch. Wie lacht er nu? Duitsland denkt nu blijkbaar dat dit een goed idee kan zijn, volgens persberichten, Frankrijk is het er nog steeds niet mee eens.

De gaspijpleiding Maghreb-Europa

Rusland is niet het enige land met gas. Het Hassi R'Mel Gasveld is het grootste gasveld in Algerije en een van de grootste gasvelden ter wereld. De jaarlijkse productiecapaciteit bedraagt ongeveer 100 miljard kubieke meter aardgas. Een aangrenzend veld bevat naar schatting tussen de 3,5 en 12 triljoen kubieke meter gas.

Spanje en Portugal krijgen hun gas beide via de Maghreb-Europe Gas Pipeline. Deze pijpleiding kwam op 1 november 1996 in bedrijf en werd op 9 november 1996 in gebruik genomen. Het Spaanse deel werd op 9 december 1996 in Cordoba ingehuldigd. Het Portugese deel werd op 27 februari 1997 ingehuldigd. Na de verbreking van de diplomatieke betrekkingen tussen Algerije en Marokko in augustus 2021 heeft Algerije besloten het 25-jarige MGE-exploitatiecontract, dat op 31 oktober 2021 om middernacht afliep, niet te verlengen en in plaats daarvan Spanje via de Medgaz-pijpleiding te bevoorraden.

Dit was, en is, een complexe pijpleiding. Het Algerijnse deel van de pijpleiding, met een lengte van 515 kilometer, loopt van het Hassi R'mel-veld in Algerije naar de Marokkaanse grens. Zij is eigendom van en wordt geëxploiteerd door de Algerijnse nationale aardoliemaatschappij Sonatrach. Het 522 kilometer lange Marokkaanse deel is eigendom van de Marokkaanse staat en wordt geëxploiteerd door Metragaz, een joint venture van Sagane (een dochteronderneming van het Spaanse Gas Natural), Transgas (Portugal), en SNPP (Marokko). Het offshoregedeelte door de Straat van Gibraltar heeft een lengte van 45 kilometer en is gezamenlijk eigendom van Enagás, Transgas en de Marokkaanse staat. De lengte van het Andalusische deel bedraagt 269 kilometer en de lengte van het Portugese deel is vergelijkbaar.

Waar het om gaat, is dat het niets met Rusland te maken heeft en niet onderhevig is aan de grillen van president Poetin.

De haven van Sines

De terminal in Sines ligt het dichtst van alle terminals in Europa bij de Verenigde Staten en het Panamakanaal; het was de eerste haven in Europa die L.N.G. ontving van de Verenigde Staten, in 2016. De Amerikanen beschouwen Sines als een strategisch belangrijke toegangspoort voor de invoer van energie naar de rest van Europa.

Het heeft een terminal voor vloeibare bulk, ingehuldigd in 1978, dit is de grootste terminal voor vloeibare bulk in het land. Met zes aanlegsteigers heeft het de capaciteit om schepen tot 350.000 ton Dwt te ontvangen, en maakt het de gelijktijdige behandeling van verschillende producten mogelijk (ruwe olie, geraffineerde producten, vloeibaar gas en andere vloeibare bulkgoederen).

De petrochemische terminal. Sinds 1981 beschikt de haven van Sines over een terminal voor petrochemische producten, die de behandeling van goederen via een speciale pijpleiding tussen schepen en het petrochemische complex in de ZILS - Sines Industrial and Logistics Area van Sines mogelijk maakt.

Het beschikt ook over een multifunctionele terminal en een LNG-terminal (vloeibaar aardgas ) die sinds 2003 in bedrijf is en meer dan 60% van het in Portugal verbruikte aardgas behandelt.

Misschien begrijpt u waarom Portugal als "energie-eiland" wordt beschouwd.

Rijk aan hernieuwbare energie

Overal verrijzen zonnepanelen en windgeneratoren. Zonnepanelen zijn niet alleen aan land maar ook drijvend. Het is moeilijk een exact cijfer te geven van de hoeveelheid die de verschillende installaties voor alternatieve energie leveren, maar het afgelopen jaar zijn er verschillende gelegenheden geweest waarbij Portugal verscheidene dagen alleen op hernieuwbare energie draaide. Portugal beschikt ook over waterkracht, maar door het recente gebrek aan regen is de efficiëntie daarvan verminderd.

Portugal is al lange tijd bezig met toekomstplanning

Naar alle waarschijnlijkheid waren er maar weinig mensen die hadden kunnen voorspellen dat Poetin Oekraïne zou aanvallen of de bevoorrading zou stopzetten, maar Portugal was er klaar voor. Het lijkt erop dat zowel de Portugese als de Spaanse regering het Iberisch schiereiland in alle stilte, maar zeer efficiënt, volledig onafhankelijk hebben gemaakt voor energie. Inderdaad, 'energie-eiland'.

Resident in Portugal for 50 years, publishing and writing about Portugal since 1977. Privileged to have seen, firsthand, Portugal progress from a dictatorship (1974) into a stable democracy. 

Paul Luckman