İran'ın her yerinde sokaklara çıkan genç erkek ve kadınların (çoğunlukla 25 yaşın altında) en popüler ilahisi ÂZan! Zendegi! Azadi! â (ÂKadınlar! Hayat! Özgürlük! â). âWomenâ önce gelir çünkü protestoları başlatan başörtüsü altında çok fazla saç göstermesine izin verdiği için tutuklanan 22 yaşındaki bir kadının gözaltında dayak ve ölümdü.



İsyan, liderleri olduğu ölçüde genç kadınlar tarafından yönetiliyor ve rejim güçleri tarafından öldürülen yaklaşık 250 kişiye ve 12.500 tutuklanmasına rağmen bir ay sonra hala protesto ediyorlar. Dahası, bu protestolar bir bütün olarak teokratik diktatörlüğü hedef alıyor, sadece çeşitli yanlışlıkları ve başarısızlıkları değil.



Diktatöre ölüm ya da Hamaney'e ölüm! â, onlar ilahi, yani Yüce Lider Ayetullah Ali Hamaney, 1989'dan beri iktidarda. Fakat sadece şimdiki diktatörlüğe değil, herhangi bir diktatörlüğe karşı çıkıyorlar, bu yüzden İslam Devrimi'nin devirdiği eski kralı da kınıyorlar: ÂŞah'a ölüm!

â



Bu, Basij milislerinde ve İran Devrim Muhafızları'ndaki yüz bin iyi silahlı dini fanatiğin de dahil olduğu Devrimci yararlanıcıların rejimi acı sona erdirmek için kararlılığını zayıflatmaz.



Ayetullah Hamaney, protestolar başladıktan birkaç gün sonra rejimin tepkisini netleştirdi. Onlara âriotsâ dedi, ve Amerika ve işgalci tarafından âengineered olduğunu söyledi, sahte Siyonist rejim [İsrail], yanı sıra onların ücretli ajanlar, yurtdışında bazı hain İranlılar yardımıyla

.



Buna bile inanabilir (çok fazla dışarı çıkmaz), ama her iki durumda da kalıp atılır. Genç neslin şimdi reddettiği rejimi devirmek için onunla savaşmak zorunda kalacaklar.



Son savaş şu anda gerçekleşmeyebilir: Son birkaç gün içinde sokaklara girmeye ve rejim kuvvetlerine meydan okumaya cesaret eden insan sayısı azalıyor gibi görünüyor. Ama er ya da geç gelecek ve iyi bitmeyebilir.



Üç olası sonuç var. Birinci seçenek, 1979'da Shahâs'ın devrilmesi gibi bitmesidir. Kalabalıklar her zamankinden daha fazla sayıda ortaya çıkıyor, âsecurityâ güçleri tarafından öldürülmek üzere kendilerini sunan, uygulayıcılar kendilerini öldürme ölçeğinden hasta büyüyene ve vatandaşları daha fazla vurmayı reddedene kadar.



Bu pek olası değil çünkü bu sefer isyancılar, kırk yıl önce büyükanne ve büyükbabalarını süren dini şevkle motive olmuyor.. Sonsuz, zalimlerin silahlarından önce istekli fedakarlık onlara hitap edecek bir tarz değildir, ne de mevcut rejim Şah"ın yaptığı gibi uzaklaşmazdı.



İkinci seçenek, isyancılar kendilerini bir şekilde silahlandırmaları ve rejimi zorla düşürmeye çalışmasıdır. Ancak büyük miktarlarda silah almalarının tek yolu, önemli sayıda IRGC ve Basij"in onlara kaçması. Bu pek olası değil, bu yüzden muhtemelen büyük bir kan banyosu olarak sonuçlanacaktı ama rejim değişikliği yok.



Üçüncü bir seçenek var, ama muhtemelen daha da büyük bir kan banyosuna yol açacaktır. Genç protestocular rejim güçlerini aşağı yukarı eşit bir şekilde ele geçirmek için yeterli silah alsaydı, muhtemelen tam ölçekli bir iç savaş olarak sonuçlanacaktı.



Bu Âsyrianâ modeli. Şiddet içermeyen genç Suriyeli protestocular, 2011 yılının başlarında zalim Esad rejimine son verilmesini talep ettiler ve liderleri daha şiddetli insanlar tarafından yerinden edildikleri sayılarda vuruldu.



Bu noktada birçok asker rejim karşıtı tarafa da kaçtı., ve çatışma, on yıl süren ülke çapında bir iç savaşa dönüştü.. Yaklaşık yarım milyon Suriyeli öldürüldü, nüfusun neredeyse yarısı hala yurt içinde veya yurtdışında yerinden edildi ve ülkenin çoğu harabe durumda. Ve tiran hala orada.



Bunu dörde çarpın, ve başlangıçta şiddet içermeyen demokrasi yanlısı bir hareket acımasız bir rejime karşı silahlanmaya yönlendirilirse İran"ın nasıl görünebileceğine dair bir vizyonunuz var: tüm ülke harap oldu, on milyonlarca insanın yerinden edilmesiyle.




Bunu söylemek için protestersâ geçit törenine yağmur yağdırmaktır, ama yardım edilemez. Gün gelebilir, beş ya da on yıl içinde, rejimin sadık destekçileri yeterince yaşlandığında, ve dünyadan tecrit edilmesinin neden olduğu ekonomik sefalet o kadar aşırı ki, farklı bir İran türüne barışçıl bir geçiş mümkün hale geliyor. Ama o gün henüz gelmedi.

Author

Gwynne Dyer is an independent journalist whose articles are published in 45 countries.

Gwynne Dyer