Gustavo Cardoso, socjolog i koordynator MediaLab, instytutu zajmującego się badaniem nauk o komunikacji zintegrowanego z ISCTE (Instytutem Uniwersyteckim w Lizbonie), oraz José Moreno, badacz z tej samej instytucji, współpracują nad tym, co Bruksela nazywa "Systemem Szybkiego Reagowania" - RSS (po portugalsku Sistema de Resposta Rápida), który "był już wielokrotnie używany w wielu europejskich wyborach, ale po raz pierwszy jest używany w Portugalii".

Według tych badaczy jest to zmiana, ponieważ obecnie Komisja Europejska stosuje we wszystkich wyborach Kodeks postępowania przeciwko dezinformacji wraz z europejskim rozporządzeniem w sprawie usług cyfrowych (Digital Services Act - DSA).

Zgodnie z tym kodeksem, podczas wyborów platformy-sygnatariusze są "zobowiązane do ustanowienia systemu, który umożliwia bardzo szybkie zgłaszanie działań dezinformacyjnych, które mogą mieć wpływ na wybory", wyjaśniają naukowcy.

"W tej chwili system szybkiego reagowania polega na tym, że podmioty w Portugalii, w tym przypadku Media Lab - podmiot, z którym się skontaktowano - mogą szybko zgłaszać przypadki dezinformacji, które mogą mieć wpływ na wybory. Zgłaszać je bezpośrednio do platform, aby te mogły podjąć szybkie działania. Taka jest właśnie idea", powiedział José Moreno w wywiadzie dla Lusa.

Kodeks postępowania przeciwko "jest dobrowolnym porozumieniem, które zostało podpisane przez szereg platform, których Twitter był pierwotnie częścią". Odkąd milioner Elon Musk kupił tę sieć (2022 r.), kodeks zrzesza "wszystkich z wyjątkiem X (dawniej Twitter)".

Tak więc teraz "kodeks postępowania nadal działa, DSA nadal działa, system szybkiego reagowania nadal działa, z większością platform, wszystkimi dużymi platformami z wyjątkiem X. Microsoft jest tam, YouTube jest tam, Meta jest tam (...) TikTok jest tam" - wyliczył.

Wszystkie główne platformy zobowiązały się do otrzymania raportu i podjęcia działań tak szybko, jak to możliwe, z wyjątkiem X.

Badacz zauważył jednak, że "X jest ważną platformą z perspektywy politycznej, ale Facebook i Instagram są ważniejszymi platformami z perspektywy społecznej, [ponieważ] mają większy zasięg społeczny niż X w większości krajów".

Wybór MediaLab przez Komisję Europejską jest związany z Iberifier, Iberyjskim Obserwatorium Mediów Cyfrowych, którego celem jest zwalczanie dezinformacji i którego członkiem jest również Lusa.

"To, co robi Komisja, to współpraca z "węzłem" EDMO (Europejskie Obserwatorium Mediów Cyfrowych, europejska sieć badająca dynamikę dezinformacji) w Rumunii, z "węzłem" EDMO w Polsce, "węzłem" EDMO w Portugalii, a zatem Iberifier pojawia się w przypadku Portugalii", powiedział Gustavo Cardoso.

System szybkiego reagowania na wybory parlamentarne w Portugalii jest aktywny od 21 kwietnia i będzie działał do 25 maja, tydzień po głosowaniu. Zespół MediaLab, który zajmuje się tym projektem, składa się z Gustavo Cardoso, José Moreno, Inês Narciso i Paulo Couraceiro.