"De chronische gevolgen voor de gezondheid, hoewel minder vaak bestudeerd, zijn aanzienlijk. Zo is langdurige blootstelling aan zwevende deeltjes van bosbranden in verband gebracht met een verhoogde mortaliteit in Portugal, waar tussen 2015 en 2018 tussen 31 en 189 sterfgevallen werden toegeschreven aan de rook van bosbranden", aldus het rapport van de Wetenschappelijke Adviesraad van de Europese Academies(EASAC), opgesteld door 23 experts uit de Europese Unie.

Het document, getiteld "Changing forest fires - Policy options for a fire-literate and fire-adapted Europe", werd gepresenteerd in Brussel en heeft van Portugese kant de medewerking van de voorzitter van het Agentschap voor het Geïntegreerd Beheer van Plattelandsbranden(AGIF), Tiago Oliveira, en de specialist in plattelandsbranden en professor aan het Instituto Superior de Agronomia José Cardoso Pereira.

Naast de gevolgen voor de gezondheid vestigt het rapport ook de aandacht op de psychologische gevolgen van plattelandsbranden, die "steeds meer worden erkend", waarbij wordt benadrukt dat "posttraumatische stressstoornis, depressie en angst zijn gedocumenteerd bij volwassenen en kinderen na bosbranden, met effecten die jarenlang aanhouden".

Het rapport, dat het resultaat is van twee jaar werk, concludeert dat klimaatverandering, droogte, stadsuitbreiding en veranderingen in landgebruik het aantal bosbranden in de EU tegen het einde van de eeuw zullen verdubbelen, vooral in Spanje, Portugal, Zuid-Frankrijk, Italië en Griekenland, waarbij de Europese Unie moet overstappen van "een beleid van onderdrukking naar een beleid van aanpassing".

De studie stelt ook dat toekomstprojecties wijzen op een blijvende kwetsbaarheid in deze brandgevoelige regio's, waar veranderende patronen van landgebruik de bestaande uitdagingen verergeren.

Spanje domineert

Volgens het rapport domineerde Spanje de statistieken over verbrande gebieden in de jaren 1980 en 1990, maar in de 21e eeuw nam Portugal die positie over, "met opmerkelijke uitzonderingen zoals de verwoestende branden in Griekenland in 2007".

"In Portugal zijn branden met een hoge intensiteit dramatisch toegenomen en Griekenland heeft een even opmerkelijke toename gezien in de intensiteit, omvang en frequentie van bosbranden, met prognoses die wijzen op tot 40 extra dagen met hoog brandgevaar per jaar in de zuidelijke en oostelijke regio's tegen het einde van de 21e eeuw", stelt het document, gezien het feit dat "het huidige EU-beleid prioriteit geeft aan onderdrukking".

Hij wijst er echter op dat "de toenemende intensiteit van bosbranden" laat zien dat "er meer geïnvesteerd moet worden in proactief brandbeheer, in combinatie met beperking van en aanpassing aan klimaatverandering, waarbij voorrang wordt gegeven aan het beperken van de schade boven het minimaliseren van het verbrande gebied".

Hoewel het bestrijden van bosbranden noodzakelijk is, stellen experts dat het net zo belangrijk is om te anticiperen op de gebeurtenissen die volgens de wetenschap zullen plaatsvinden, met een investeringsbeleid in preventie en aanpassing dat prioriteit geeft aan "een proactieve aanpak gericht op landschapsbeheer, herstel en kennis over bosbranden".

Het EASAC-rapport benadrukt ook dat sommige lidstaten met frequente bosbranden, zoals Portugal, Spanje, Frankrijk, Italië en Griekenland, nationaal beleid hebben ontwikkeld om bosbranden te bestrijden.

"Het gebrek aan gecoördineerd beleid op EU-niveau zorgt echter voor aanzienlijke uitdagingen in het geval van grensoverschrijdende bosbranden en voor Midden- en Noord-Europese landen, waar bosbranden van oudsher een minder groot probleem vormden, maar nu toenemen als gevolg van de klimaatverandering", aldus EASAC.

EASAC benadrukt de noodzaak van "versterkte institutionele capaciteit, grensoverschrijdende samenwerking en het beter delen van middelen tussen EU-staten".